Evenwichtsproblemen bij kinderen en motorische ontwikkeling
Evenwicht is een belangrijke basis voor bewegen. Kinderen gebruiken hun evenwicht de hele dag door: bij lopen, rennen, fietsen en zelfs bij zitten op een stoel. Maar wat als je merkt dat je kind moeite heeft met balans? In deze blog leggen we uit hoe evenwichtsproblemen eruit kunnen zien, wat de invloed is op de motoriek en hoe kinderfysiotherapie kan helpen.
Hoe werkt het evenwichtssysteem?
Het evenwichtssysteem bestaat uit drie belangrijke onderdelen:
• Het vestibulaire systeem in het binnenoor, dat helpt bij het waarnemen van beweging en balans.
• De proprioceptie, oftewel het gevoel in spieren en gewrichten, dat ons vertelt waar ons lichaam zich bevindt.
• De visuele waarneming, waarbij de ogen een belangrijke rol spelen in stabiliteit en oriëntatie
Wanneer binnen deze systemen de samenwerking niet goed is, kunnen evenwichtsproblemen ontstaan. Dit kan invloed hebben op zowel de grove als de fijne motoriek.
Hoe herken je evenwichtsproblemen?
Kinderen met evenwichtsproblemen kunnen last hebben van:
• Veel struikelen of vallen, ook op vlakke ondergronden;
• Moeite met op één been staan of hinkelen;
• Angst bij activiteiten zoals klimmen of schommelen;
• Een wiebelige houding, vooral bij stilstaande activiteiten;
• Problemen met fietsen of skeeleren.
Vaak gaan deze problemen gepaard met onzekerheid. Een kind dat regelmatig struikelt of valt, kan bang worden om te bewegen, waardoor het minder gaat oefenen. Dit kan de motorische ontwikkeling vertragen.
Wat is de link met motoriek?
Evenwicht is een essentieel onderdeel van zowel de grove als de fijne motoriek. Een goed evenwicht helpt bij:
• Stabiel lopen, rennen en springen.
• Coördineren van bewegingen, bijvoorbeeld bij balspelen.
• Stabiel fietsen of skeeleren.
• Een goede houding tijdens het schrijven of knutselen.
Als een kind moeite heeft met balans, kan dit dus effect hebben op verschillende dagelijkse activiteiten. Dit kan zich uiten in een voorkeur voor minder actieve spelletjes of juist frustratie bij het bewegen.
Evenwichtsproblemen per leeftijdsgroep
Baby’s (0-1 jaar)
Baby’s maken in hun eerste levensjaar belangrijke motorische ontwikkelingen door, zoals kruipen, omrollen of het grijpen naar een voorwerp. Wanneer een baby moeite heeft met het juist afstemmen van het evenwicht, kunnen hier problemen in ontstaan.
Peuters en kleuters (1-4 jaar)
Peuters en kleuters gaan de wereld ontdekken. Ze leren in deze periode springen, klimmen, klauteren, rennen, gooien. Sommige peuters of kleuters kunnen hierbij hulp gebruiken van een kinderfysiotherapeut, om te helpen bij zowel de grove motoriek voortkomend uit evenwichtsproblematiek.
Evenwichtsproblemen kunnen zich op deze leeftijd uiten in angst om te bewegen of moeite met basisvaardigheden zoals traplopen.
Schoolgaande kinderen (4-12 jaar)
Schoolgaande kinderen krijgen te maken met steeds complexere motorische vaardigheden. Zo leren zij fietsen, zwemmen en krijgen ze meer te maken met sport. Deze vaardigheden kunnen een uitdaging zijn voor kinderen met evenwichtsproblemen. Een kinderfysiotherapeut kan helpen bij motorische achterstanden t.o.v. leeftijdsgenootjes, sportblessures, houdingsproblemen of bijvoorbeeld bij een afwijkend looppatroon. Door samen met de kinderfysiotherapeut hieraan te werken, kunnen kinderen meer zelfvertrouwen ontwikkelen en beter meekomen met leeftijdsgenoten.
Jongeren (12-18 jaar)
Jongeren krijgen te maken met verschillende groeispurten. Ze zijn hierdoor vatbaar voor (houdings)klachten en sportblessures. Het aansturen (coördineren) van bewegingen en het evenwicht kan hierdoor verstoord raken i.v.m. de snelle groei. Een kinderfysiotherapeut kan deze jongeren helpen door houdingsadviezen te geven of door gerichte oefentherapie te geven om deze klachten te verminderen.
Daarnaast kan kinderfysiotherapie helpen bij het verbeteren van de sportprestaties en het verminderen van valincidenten.
Wat houdt de behandeling in?
De behandeling start met een uitgebreide intake en onderzoek. De kinderfysiotherapeut bespreekt de klachten en beperkingen van het kind en voert verschillende metingen uit om de ernst van de scoliose en de invloed op de motoriek te beoordelen. Dit kan variëren van het analyseren van de houding tot het testen van spierkracht en flexibiliteit. Op basis van de bevindingen wordt een behandelplan opgesteld. Dit plan is volledig afgestemd op de leeftijd en de behoeften van het kind. Het kan bijvoorbeeld bestaan uit:
- Oefentherapie: Specifieke oefeningen om de spieren rond de wervelkolom te versterken en de houding te verbeteren.
- Houdingsadvies: Praktische tips voor thuis, school en bij het sporten om hier een juiste houding aan te nemen.
- Spelvormen: Bij jongere kinderen wordt de therapie vaak speels aangepakt, zodat de oefeningen leuk blijven en aansluiten bij de belevingswereld van het kind.
Tijdens de behandeling worden ouders actief betrokken, zodat zij hun kind thuis kunnen ondersteunen.
Hoe kan kinderfysiotherapie helpen?
Kinderfysiotherapie kan kinderen met evenwichtsproblemen helpen door middel van speelse en gerichte oefeningen. Tijdens de therapie werken we aan:
• Balansoefeningen: zoals op één been staan, over een evenwichtsbalk lopen of balspelletjes doen.
• Coördinatietraining: oefeningen waarbij meerdere bewegingen tegelijk worden uitgevoerd.
• Zelfvertrouwen opbouwen: door succeservaringen in een veilige omgeving.
• Oefeningen op maat: afgestemd op de leeftijd en ontwikkelingsfase van het kind.
Daarnaast geven we ouders tips om thuis op een leuke manier met evenwicht te oefenen. Denk aan evenwichtsparcours bouwen, springen op een trampoline, lopen op een zachte ondergrond of fietsen op verschillende ondergronden.
Wanneer hulp zoeken?
Het is normaal dat jonge kinderen nog moeten leren hoe ze hun evenwicht goed gebruiken. Maar als je merkt dat je kind opvallend vaak valt, onzeker is in beweging of minder plezier heeft in spelen en sporten, kan kinderfysiotherapie een goede stap zijn.
Neem contact op met ons
Merk je dat je kind moeite heeft met evenwicht en balans? Kinderfysiotherapie Hidding kan helpen om de oorzaak te achterhalen en een passende behandeling te bieden. Wil je meer weten of een afspraak maken? Neem gerust contact met ons op!