Kinderfysiotherapie tijdens de groei
Kinderen maken tijdens hun groei een enorme lichamelijke ontwikkeling door. Deze fase, die ook wel de groeispurt wordt genoemd, wordt gekenmerkt door een snelle toename van de botlengte, spiermassa en het lichaamsgewicht. Hoewel dit een normaal en noodzakelijk proces is, brengt het ook uitdagingen met zich mee, zoals blessures en ongemak, vooral bij kinderen die veel bewegen of sporten.
In deze blog leggen we uit wat er precies gebeurt tijdens de groei, welke blessures veel voorkomen en hoe kinderfysiotherapie kan helpen om klachten te verminderen en groei zo soepel mogelijk te laten verlopen.
De groeispurt wordt grotendeels aangestuurd door hormonale veranderingen die ervoor zorgen dat botten, spieren en gewrichten zich sneller ontwikkelen. Hoewel deze veranderingen natuurlijk zijn, kunnen ze leiden tot een tijdelijke disbalans in het lichaam.
Leeftijdsgroepen groeispurt:
• Meiden: De groeispurt vindt meestal plaats tussen de 10 en 14 jaar.
• Jongens: De groeispurt komt iets later, meestal tussen de 12 en 16 jaar.
Tijdens deze periode groeien botten vaak sneller dan spieren en pezen kunnen bijhouden. Dit zorgt voor spierverkortingen, verminderde flexibiliteit en stabiliteit, en een verhoogd risico op blessures.
Veelvoorkomende sportblessures bij kinderen in de groei
Acute/trauma blessures
Deze blessures ontstaan plotseling, vaak door een val, botsing of ongeluk tijdens het sporten. Denk hierbij aan kneuzingen, verstuikingen of zelfs botbreuken. Omdat kinderen in de groeispurt minder controle hebben over hun coördinatie en stabiliteit, zijn ze hier extra gevoelig voor.
- Voorbeelden: Verstuikingen van de enkel, polsbreuken of kneuzingen bij contactsporten zoals voetbal, hockey of basketbal.
- Feit: Kinderen in de groeispurt hebben 2 keer meer kans op acute blessures vergeleken met kinderen buiten de groeispurt.
Overbelasting blessures
Deze blessures ontstaan geleidelijk door herhaaldelijke belasting van spieren, pezen en gewrichten. Deze klachten komen het meest voor bij de knie- of achillespees. Ze komen vaker voor omdat kinderen in de groeispurt minder belastbaar zijn:
• Botten groeien sneller dan spieren, waardoor de spanning op pezen en gewrichten toeneemt.
• Dit kan leiden tot klachten bij het coördineren en stabiliseren van het lichaam.
Het is belangrijk om overbelasting klachten serieus te nemen en de belasting op tijd aan te passen.
Knieklachten
Knieklachten komen vaak voor bij kinderen die intensief sporten tijdens de groeispurt. Een oorzaak is bijvoorbeeld Osgood-Schlatter, waarbij de aanhechting van de kniepees op het scheenbeen overbelast raakt.
Tijdens de groeispurt groeit het bot sneller dan de spieren zich kunnen verlengen. Hierdoor ontstaat er spanning op de pezen rondom de knie, vooral bij kinderen die veel springen, sprinten of sporten waarbij snelle wendingen nodig zijn.
Typische symptomen:
• Pijn tijdens en/of na het sporten.
• Pijn in de avond
• Pijn bij traplopen of hurken.
• Toename van klachten bij springen en sprinten.
Een kinderfysiotherapeut kan ondersteunen bij knieklachten tijdens de groei. Zo wordt er onder andere gekeken naar de sportbelasting en rustmomenten.
Hakklachten
Hakklachten, zoals de ziekte van Sever, zijn ook veelvoorkomende problemen bij kinderen tijdens de groeispurt. Deze klachten ontstaan meestal net voor of aan het begin van de groeispurt en komen vaak weer opzetten bij de start van het sportseizoen na de zomervakantie.
Waardoor ontstaan hakklachten?
De groeischijf in de hiel is bij kinderen nog open en daardoor gevoeliger voor belasting. Wanneer de kuitspieren strakker staan door de groei, ontstaat er extra druk op de aanhechting van de hielpees. Dit kan vooral bij activiteiten zoals rennen, springen en lang wandelen klachten veroorzaken.
Typische symptomen:
- Pijn aan de hiel tijdens of na het sporten.
- Toename van klachten bij lang wandelen of springen.
- Gevoeligheid bij het drukken op de hiel.
De kinderfysiotherapeut kan helpen kinderen met hakklachten tijdens de groei ondersteunen, zodat ze vervolgens snel weer hun sport op kunnen pakken.
Hoe kun je kinderen het beste trainen?
Om blessures te voorkomen en het lichaam goed te ondersteunen, is het belangrijk om de training aan te passen aan de veranderingen in het lichaam.
Hier zijn enkele tips:
• Focus op techniek: Werk aan de juiste sporttechniek om onnodige belasting op spieren en gewrichten te verminderen. Goede techniek zorgt voor een betere verdeling van de krachten tijdens bewegingen.
• Spierkracht en coördinatietraining: Naast reguliere sporttraining is het goed om te werken aan spierkracht en balans met speelse oefeningen zonder gewichten (bijvoorbeeld met eigen lichaamsgewicht). Dit helpt kinderen om beter te stabiliseren en coördineren.
• Let op herstel: Zorg voor voldoende rust tussen trainingen door. Het lichaam heeft tijd nodig om te herstellen en te groeien. Overbelasting kan leiden tot langdurige klachten.
• Luister naar het lichaam: Moedig kinderen aan om aan te geven wanneer ze pijn of vermoeidheid voelen. Pas de intensiteit van trainingen aan indien nodig en vermijd overtraining.
Hoe kan een kinderfysiotherapeut helpen?
Een kinderfysiotherapeut is gespecialiseerd in het ondersteunen van kinderen tijdens de groei en bij sportblessures.
Zij kunnen helpen door:
- Onderzoek en diagnose: De fysiotherapeut onderzoekt de klachten van het kind en stelt vast wat er aan de hand is.
- Voorlichting en advies: Ouders en kinderen krijgen uitleg over hoe de klachten ontstaan en wat ze kunnen doen om deze te verminderen.
- Specifieke oefeningen: De therapeut leert het kindgerichte oefeningen om spieren te versterken, balans en coördinatie te verbeteren en overbelasting te voorkomen.
- Educatie voor ouders: Ouders krijgen informatie over wat normaal is tijdens een groeispurt en hoe zij hun kind het beste kunnen ondersteunen.
